Theth w Górach Północnoalbańskich to miejsce, które na długo pozostaje w pamięci. Ta niewielka górska osada położona w fantastycznych okolicznościach przyrody skrada serca odwiedzających. Jedno po drugim. Piękne widoki, gościna, lokalna kuchnia, tradycja i górskie szlaki – witajcie w Theth!
Lokalizacja i położenie
Theth znajduje się w północnej części Albanii. Znacznie bliżej stąd do Czarnogóry, czy Kosowa, aniżeli do stolicy kraju – Tirany. Od wspomnianych państw Theth oddzielone jest jednak obfitym górskim masywem. To Góry Północnoalbańskie nazywane także Alpami Albańskimi lub Górami Przeklętymi.
Theth położone jest na wysokości około 700-1000 m n.p.m. Zabudowa wsi wypełnia sporą część rozległej górskiej doliny. Okoliczne szczyty ochoczo wyrastają na 1000-, a nawet przeszło 1500-metrów ponad nią. Widok ten początkowo może nieco przytłaczać, jednak z upływem czasu coraz bardziej zachwyca.
Theth – zwykła wieś, czy stolica Gór Północnoalbańskich?
W wielu miejscach można spotkać się z opinią, że Theth jest jedną z najbardziej odizolowanych osad w Europie. Może jeszcze jakiś czas temu tak było. Obecnie wieś jest bardziej dostępna niż jeszcze 2-3 lata temu. Staje się główny ośrodkiem górskim Albanii oraz stolicą Alp Albańskich.
Niech Was jednak nie zwiodą te huczne określenia. To nadal jest wieś z jednym sklepem spożywczym, przez którą przebiega jedna główna droga. To nadal jest miejsce, gdzie lokalni mieszkańcy przepędzają przez centrum stado owiec, a kobiety w strojach ludowych pracują w polu.
Theth przechodzi transformację. Lokalne tradycje, zwyczaje, czy architektura coraz bardziej mieszają się z naleciałościami z nizin. Powstają nowe restauracje i obiekty noclegowe. Nowe biznesy wyrastają jeden po drugim i istnieje spora szansa, że w przeciągu najbliższych lat miejscowość zmieni się nie do poznania.
Nie ma się jednak co zniechęcać! Theth to fantastyczne miejsce, zwalające z nóg widoki, przyroda. To pyszna lokalna kuchnia i albańska gościna. Dla miłośników gór to trochę górski raj z kilkoma trasami w kierunku nieba. Zarówno w miejscowości, jak i w jej okolicy jest wiele wspaniałych miejsc. Pozwiedzamy?
Theth – atrakcje, ciekawe miejsca, czyli co warto zobaczyć?
Góry Przeklęte
Alpy Albańskie to zdecydowanie największa atrakcja Theth. Co prawda miejscowość położona jest w dolinie, jednak wystarczy godzinny spacer w jedną lub drugą stronę, by zobaczyć dziesiątki pnących się ku niebu górskich szczytów.
Kościół
Będąc w Theth ciężko przejść obojętnie obok tutejszej świątyni. Lokalny kościół jest dość kompaktowy, jednak fantastycznie prezentuje się na tle okolicznych szczytów. To jeden z najchętniej powielanych kadrów, będący wizytówką miejscowości.
Muzeum etnograficzne
Niewielka ekspozycja, na którą składają się głównie przedmioty codziennego użytku dawnych mieszkańców miejscowości. Podczas wizyty w muzeum odwiedzającym zostaną przybliżone lokalne zwyczaje. Zwiedzanie nie powinno zająć więcej niż 15-30 minut.
Wieża odosobnienia
Miejsce związane z prawem zemsty (red. Gjakmarrja), które obowiązywało w Albanii głównie w czasach plemiennych. Zgodnie z tym prawem, w przypadku, m.in. zranienia lub zabójstwa na członku jednej społeczności (klan, ród), jego członkowie mogli dokonać zemsty na drugiej społeczności.
Wieża odosobnienia była miejscem, w którym sprawca był bezpieczny przez 15 dni. W tym czasie trwały mediacje mające na celu zaniechanie krwawej zemsty.
Wodospad Grunas
Naturalna atrakcja znajdująca się w około 20 minut wędrówki od obrzeży Theth. To popularne miejsce potrafi zachwycić swoim pięknem i dać ukojenie wędrowcom w trakcie upalnych dni.
W odległości kilku kilometrów od miejscowości znajdują się kolejne ciekawe miejsca warte odwiedzenia, m.in. Przełęcz Peja, Blue Eye (Niebieskie Oko), czy Przełęcz Valbone.
Zobacz też: Blue Eye (Błękitne Oko) w Albanii. Mały cud natury w Górach Północnoalbańskich
Baza wypadowa w góry, szlaki turystyczne
Położenie Theth sprawia, że nie trzeba być wybitnym górołazem, aby zobaczyć coś ciekawego. Już sam spacer wzdłuż osady dostarcza wiele ekscytacji. Dodatkowo część szlaków przebiega dnem doliny, a ich pokonanie nie nastręcza większych problemów.
Jeżeli natomiast ktoś zechce ruszyć na pobliskie szczyty lub przełęcze, będzie musiał zmierzyć się z pokaźnymi przewyższeniami na stosunkowo krótkich odcinkach. W trakcie jednej wycieczki spokojnie można „zrobić” dwa lub trzy tysiące metrów sumy podejść.
Szlaki, którymi można iść z Theth:
- Szlak do Wodospadu Grunas
- Szlak do Blue Eye (Niebieskie Oko)
- Szlak w pobliże szczytu i przełęczy Maja Buni i Thores (1776 m n.p.m.)
- Szlak na szczyt Maja e Zorgit (1663 m n.p.m.)
- Szlak na Przełęcz Peja
- Szlak do miejscowości Nikc przez Przełęcz Peja
- Szlak na Maja Jezerces (2694 m n.p.m.) – okrężny
- Szlak na Przełęcz Boshit
- Szlak na Przełęcz Valbones (1795 m n.p.m.)
- Szlak przez Przełęcz Valbones do Valbone
Zobacz też: Przełęcz Peja (Qafa e Pejës) w Górach Północnoalbańskich. Północne wrota do Parku Narodowego Theth
Noclegi
Miejscowość ma bardzo dobrze rozwiniętą bazę noclegową, na którą składa się kilkadziesiąt obiektów o zróżnicowanym standardzie. Planując kilkudniową wizytę w tym miejscu, warto rozejrzeć się za noclegiem w centrum Theth.
Tutejsza zabudowa jest mocno rozciągnięta i rozproszona. Do niektórych obiektów można dotrzeć tylko pieszo, a droga do nich może zająć nawet 30 minut. Zachęcamy do noclegu w jednym z tradycyjnym Guesthausów, gdzie gościom oferuje się także wyżywienie.
W niektórych tego typu obiektach posiłki (zwłaszcza obiady) wszyscy goście jedzą wspólnie przy stołach rozstawionych w cieniu drzew przed domostwem. To świetna okazja do poznania prawdziwej lokalnej kuchni oraz poznania osób z różnych zakątków świata.
Lokale gastronomiczne
W miejscowości znajduje się sporo lokali gastronomicznych. Jedne z nich zlokalizowane są w centrum wsi, do innych trzeba iść nawet 15-20 minut. Lokalne restauracje serwują głównie dania kuchni albańskiej, czy też ogólniej – bałkańskiej.
Ciekawą formę przybrały tutejsze bary, które oferują ciepłe i zimne napoje oraz przekąski. Czasem takim barem będzie ustawiona na trawniku lodówka z zimnymi napojami, innym razem niewielka altana.
Theth – dojazd
Od pewnego czasu do miejscowości można dojechać własnym samochodem (droga SH21 od miejscowości Koplik). Wcześniej asfalt kończył się przy przełęczy, skąd do Theth schodziła wyboista szutrowa droga.
Mimo wszystko kręta droga może sprawić sporo trudności kierowcom, o czym świadczą choćby powyginane niczym karbowane chipsy przydrożne bariery.
Do Theth można dostać się także w ramach zorganizowanej wycieczki jednodniowej. Takowe mają w ofercie biura podróży oraz agencje turystyczne, chociażby w Szkodrze. W tym wariancie należy liczyć się z dość wygórowaną ceną.
Jeszcze inną opcją jest dojazd do Theth busem ze Szkodry. Wykupując nocleg w tym mieście najlepiej spytać obsługę o transport do stolicy Gór Przeklętych.
Istnieją spore szanse, że uruchomiona zostanie sieć kontaktów, a lokalny przewoźnik przyjedzie pod Wasz obiekt już następnego dnia rano. Gdyby Wam się jednak nie udało – busy zatrzymują się przy hotelu Rozafa.
Pozostałe informacje praktyczne
- Na miejscu znajduje się informacja turystyczna Parku Narodowego Thethi. Podczas naszej wizyty uzyskaliśmy dużo cennych informacji, jednak nie udało się nam tam kupić mapy okolicy
- W Theth jest jeden niewielki, ale dobrze zaopatrzony sklep spożywczy – Mini Market Jezerca (pieczywo, warzywa, owoce, sery, mięsa, przekąski, napoje, alkohol). Poza tym sporo artykułów gospodarstwa domowego, a także rzeczy przydatne na szlaku (np. baterie, plastry, itd.). Ponoć powstał/ powstaje jeszcze jeden
- Wbrew informacjom, które pojawiają się w różnych miejscach, ani ceny w lokalnym sklepie, ani ceny dań w lokalach gastronomicznych nie są jakoś szczególnie wygórowane
- Zawyżone mogą być natomiast ceny przekąsek i napojów w lokalnych przydomowych „barach”
- Latem w wyższych partiach gór często utrzymuje się śnieg, który może utrudnić lub uniemożliwić pokonanie zaplanowanej trasy
- Do Theth można dotrzeć szlakiem turystycznym z Czarnogóry. Z miejscowości Vusanje to będzie około 20 km wędrówki
- Trasa piesza Theth – Valbone promowana jest jako jedna z największych atrakcji w Albanii. Z tego względu wędruje nią sporo osób, podczas gdy na sąsiednich szlakach czasem przez cały dzień można spotkać raptem kilka osób.
Co możesz jeszcze zrobić?
Turysta. Długodystansowiec. Eksplorator. Przez ostatnią dekadę przeszedł w górach ponad 20 000 km. Twórca projektu Górskie Wyrypy. Od 2013 roku promuje imprezy długodystansowe dla piechurów. Ma na koncie kilkadziesiąt startów w takich wydarzeniach. Sudety to jego mała ojczyzna. Je też lubi promować.