Miejsce, któremu poświęcę dziś uwagę, nie ma nic wspólnego z tematyką, którą zajmujemy się na łamach bloga na co dzień. Ani to w górach, ani choćby u ich podnóża. Pstrąże, to jedno z tych miejsc, które tak mocno odbiegają od otaczającej nas rzeczywistości i dostarczają pełen pakiet odczuć: od zdumienia, zachwytu poprzez zadumę, a na poczuciu wielkiej tajemnicy skończywszy. „Miasto widmo”, „Miasto Duchów”, „Polska Prypeć” – to najczęściej spotykane tytuły w publikacjach na temat tego miejsca. Postanowiliśmy sprawdzić, ile w tym prawdy…
![Pstrąże urbex Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstr-2-768x1024.jpg)
Pstrąże. Województwo Dolnośląskie; powiat bolesławiecki; 20 km od miasta Bolesławiec. Z zachowanych źródeł wiemy, że już w XIV wieku była tu wieś. Pod koniec XIX wieku jej budynki strawił pożar. Obecny kształt i wygląd zabudowy ukształtowały się w XX wieku, w którym to możemy wyróżnić dwa okresy. Pierwszy z nich – niemiecki – rozpoczął się w 1901 roku. Wówczas rozpoczęto przebudowę wsi na potrzeby armii niemieckiej. Miało to związek z powstaniem pobliskiego poligonu Świętoszów. W wyniku prac powstały, m.in. betonowy most przerzucony nad Bobrem, koszary dla wojska, czy rozległe stajnie. W tym okresie miejscowość otrzymała połączenie kolejowe z Lesznem Górnym. W latach 1939 – 1945 koszary i położony w pobliżu poligon miały służyć za zaplecze dla jednostek odbywających szkolenia przed wyjazdem na front.
![Pstrąże urbex 2 Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstr-8.jpg)
Drugi okres – radziecki – rozpoczął się w 1945 roku, wraz z przybyciem tu wojsk radzieckich i trwał aż do 1992 roku. Te dwa okresy bardzo łatwo wyodrębnić w tutejszej architekturze.
![Pstrąże urbex 3 Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstr-3b.jpg)
Miejscowość, jako własność Armii Radzieckiej, była niedostępna dla Polaków. Drogową część mostu prowadzącego do Pstrąża wysadzono, a sama miejscowość zniknęła z map. Miejsce okazało się na tyle istotne, że po II Wojnie Światowej nie przekazano go polskie administracji. Dokonano tego dopiero w 1994 roku!
![pstrąże urbex 5 Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstr-5.jpg)
Co działo się w latach 1945 – 1992 na obszarze Strachowa? (nazwa miejsc. funkcjonująca w czasie stacjonowania w niej wojsk radzieckich). Zacznę od tego, co pewne – obszar został mocno zurbanizowany. Powstało blokowisko oraz szereg obiektów publicznych, takich, jak szkoła, kino, hala sportowa, łaźnie, stołówka, sklepy, kasyno oficerskie i inne. Dotychczas istniejąca oraz nowa zabudowa, została zamieszkana nie tylko przez żołnierzy, ale także przez ich najbliższe rodziny. Szacuje się, że mieszkało tu nawet 15 tysięcy osób!
![Pstrąże urbex 6 Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstraze.jpg)
Aby zrozumieć rolę Pstrąża, należy spojrzeć z szerszej perspektywy. Miejsce było tylko jednym z wielu elementów układanki. Obiekt wojskowy Pstrąże zajmujący niespełna 21 tysięcy hektarów, był największym użytkowanym przez wojska radzieckie pod względem powierzchni. W jego skład wchodziły:
1) koszary wojskowe dla żołnierzy z licznymi magazynami i garażami w Pstrążu;
2) pełniący rolę schronu bunkier w Wilkocinie;
3) poligon wojskowy Przemków – Trzebień;
4) skład amunicji, obiekty koszarowe i mieszkalne w Trzebieniu.
![Pstrąże urbex 7 Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstr-9.jpg)
W Pstrążu stacjonowały 76 Pułk Czołgów (czołgi T – 72 oraz T – 64, których łącznie miało być ponad 100 sztuk) oraz 144 Pułk Zmechanizowany. Istotnym miejscem był znajdujący się w lesie na północ od koszar magazyn rakiet. W skład tego kompleksu wchodziły trzy obiekty, nazywane „silosami” lub „wyrzutniami”. W obiektach tych miały być przechowywane zestawy rakietowe typu Łuna i Toczka z możliwością uzbrojenia ich w głowice jądrowe. Każdy z obiektów miał posiadać po dwa wjazdy i cztery rampy załadunkowo-wyładunkowe.
![Pstrąże urbex 7 Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstr-7.jpg)
Po 1992 roku Pstrąże nie miało tyle szczęścia, co inne poradzieckie miasta w Polsce, jak choćby Borne Sulinowo. Nigdy nie zostało zaludnione. Swego czasu w mediach pojawiła się informacja, że miejscem interesuje się Marek Kotański – psycholog i terapeuta, twórca, m.in. Monaru. Pojawiły się wówczas komentarze, że budynki są w zbyt dobrym stanie, jak dla narkomanów…
Obecnie, Pstrąże jest miejscem ćwiczeń jednostek specjalnych, czy strażaków. Wiele ścian obsianych jest dziurami po pociskach. Obiekt znajduje się w pobliżu poligonu miejskiego, na który obowiązuje zakaz wstępu. Z relacji innych eksploratorów wiemy, że często słychać tu wystrzały z broni palnej i że można się natknąć na wojskowe pojazdy.
![Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/DSCN5019-min.jpg)
Przez długie lata stan techniczny budynków pozostawiał wiele do życzenia. Ich wyposażenie niemal całkowicie zostało rozkradzione lub zdewastowane. Brakowało okien, drzwi, większości sprzętów, a część klatek schodowych i stropów została zerwana. To, czego nie udało się wynieść szabrownikom, zniszczyły różne jednostki specjalne podczas ćwiczeń. W większości obiektów pozostały tylko „gołe” ściany i kupy gruzu. Można było natrafić na wytapetowane „na gazetę” pomieszczenia, czy też malowidła ścienne, np. w miejscu dawnego przedszkola. Najwięcej pamiątek po dawnych mieszkańcach zachowało się w podziemnych częściach budynków. Niestety w 2016 roku rozpoczęto proces wyburzania dawnego radzieckiego osiedla, a „Polskie miasto duchów” przepadło raz na zawsze. Poniekąd, bo prawdziwi eksploratorzy nadal doceniają wartość tej miejscówki.
![Pstrąże urbex 8 Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstr-10.jpg)
Pstrąże znajduje się w sąsiedztwie poligonu oraz jednostki wojskowej, dlatego nie polecam podejmowania prób eksploracji na własną rękę. Po kilku godzinach, wokół nas zaczęły -dosłownie- krążyć samochody z przyciemnianymi szybami, raz to zatrzymując się gdzieś za pobliską zabudową, innym razem ruszając z piskiem opon w naszą stronę. Rozpoczęła się „zabawa” w podchody… Zresztą, jedno z aut towarzyszyło nam już do końca dnia, pojawiając się co jakiś czas w odległości kilkudziesięciu metrów od nas. Skłoniło nas to do zachowania ciszy i nie rzucania się w oczy oraz wcześniejszego opuszczenia tego terenu.
![Pstrąże urbex 10 Pstrąże, urbex, eksploracja, miasto duchów, polska prypeć](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2015/11/logo-małepstr-15.jpg)
Galeria zdjęć
Obserwuj nasze konto na Instagramie! (klik)
Wspieraj nas na platformie patronite.pl! (klik)
Lub znajdź na naszej stronie podobne wpisy, o tu kawałeczek niżej 🙂
Jeszcze kawałek!
![](https://gorskiewyrypy.pl/wp-content/uploads/2021/02/20200918_165707-02-01.jpeg)
Turysta. Długodystansowiec. Eksplorator. Przez ostatnią dekadę przeszedł w górach ponad 20 000 km. Twórca projektu Górskie Wyrypy. Od 2013 roku promuje imprezy długodystansowe dla piechurów. Ma na koncie kilkadziesiąt startów w takich wydarzeniach. Sudety to jego mała ojczyzna. Je też lubi promować.
to tak b niszczalo amoze cos tam stworzyc